مواد نگهدارنده یا محافظت کننده از غذا، از گذشته تاکنون در صنایع غذایی استفاده می شوند. مواد نگهدارنده در جلوگیری و کاهش فاسد شدن غذاها، در سطح جهانی بسیار مورد توجه و استفاده قرار می گیرند. در این مقاله به بررسی انواع مواد نگهدارنده، کاربردهای آن ها، مزایا و معایب آن ها و کاربرد اسید نیتریک در این صنعت، خواهیم پرداخت.
نقش انواع مواد نگهدارنده صنایع غذایی
مواد نگهدارنده به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند. مواد نگهدارنده طبیعی عبارتند از: نمک، اسید استیک، استات سدیم، سوربیتول، کراتینین و… که بیشتر در خانواده اسیدهای آمینه و فنل ها قرار می گیرند. این مواد به صورت طبیعی در غذاها وجود دارند و معمولا به عنوان مواد نگهدارنده در صنایع غذایی استفاده می شوند.
همچنین مواد نگهدارنده مصنوعی شامل موادی مثل بنزوآت سدیم، سوربات پتاسیم، پروپیل پارابن، بوتیل پارابن، سایر انواع نیتریت ها و نیترات ها، سولفیت ها، سیتریک اسید، اسکوربیک اسید و… هستند.
مواد نگهدارنده صنایع غذایی با توجه به نوع محصول، شرایط نگهداری، مقدار مورد نیاز و سایر عوامل متفاوت هستند. این مواد به منظور افزایش ماندگاری محصولات غذایی و جلوگیری از فساد و رشد باکتری ها و قارچ ها به کار می روند.
کاربرد اسید نیتریک در مواد نگهدارنده صنایع غذایی
اسید نیتریک یکی از مواد نگهدارنده مهم در صنایع غذایی است که در بسیاری از محصولات غذایی استفاده می شود. به همين علت فروش اسید نیتریک بسيار رايج است. کاربرد این ماده به دلیل ویژگی های ضد باکتریایی و آنتی اکسیدانی آن است که می تواند به ماندگاری و کیفیت بالاتر محصولات غذایی کمک کند. از اسید نیتریک به عنوان افزودنی به فرآورده های گوشتی تازه و همچنین برای ثابت ماندن رنگ گوشت قرمز، استفاده می شود تا کیفیت را حفظ کند.
یکی در دیگر از کاربردهای اسید نیتریک در مواد نگهدارنده این است که در تانکرهای حمل شیر از گاوداری به کارخانه های لبنیات پس از تخلیه، تانکر مورد نظر را با اسید نیتریک شست و شو می دهند. از اسید نیتریک به عنوان یکی از مواد نگهدارنده در تولید فرآورده های گوشتی مانند سوسیس، کالباس، انواع بیف ها، بیکن ها و همبرگر استفاده می کنند.
اسید نیتریک به عنوان یک ماده نگهدارنده طبیعی می تواند در برخی محصولات گیاهی مانند سبزیجات و مرغ به عنوان ماده نگهدارنده مورد استفاده قرار گیرد. در مواردی هم که نیاز به نگهداری بلند مدت محصولات گوشتی مانند گوشت قرمز، سوسیس و کالباس داریم، از اسید نیتریک به عنوان ماده نگهدارنده نیز استفاده می شود.
اسید نیتریک می‌تواند با باکتری ها و قارچ های موجود در محصولات غذایی مبارزه کرده و باعث کاهش رشد آن ها نیز می شود. همچنین، اسید نیتریک در فرآیند تولید فرآورده های گوشتی به عنوان یک ماده آنتی اکسیدانی استفاده می شود. این ماده می تواند از اکسیداسیون چربی های موجود در محصولات جلوگیری کرده و باعث کاهش آلودگی ناشی از بیماری هایی مانند بوتولیسم شود.
مواد نگهدارنده طبیعی در صنایع غذایی
مصرف مواد نگهدارنده طبیعی در صنایع غذایی به دلیل افزایش آگاهی مصرف کنندگان درباره اثرات زیان بار مواد نگهدارنده شیمیایی بر سلامتی، اخیرا رونق گرفته است. مواد نگهدارنده طبیعی از منابع طبیعی مثل گیاهان، میوه ها، اعضای حیوانی، میکروب ها و عصاره های گیاهی استخراج می شوند که در ادامه نمونه هایی از مواد نگهدارنده طبیعی و کاربردهای آن ها در صنایع غذایی آورده شده است.
اسید لاکتیک
این ماده در پرورش مخمرهای لاکتیکی که در فرآوری مواد غذایی مانند شیر، گوشت و ماهی به کار می‌روند، تولید می شود. این ماده باعث کاهش pH محصول می شود که باعث جلوگیری از رشد باکتری های زنده در آن می شود.
عصاره های گیاهی
عصاره هایی مانند عصاره چای سبز، عصاره گریپ فروت، عصاره نعناع، عصاره چوب‌گیاه و… به عنوان مواد نگهدارنده در محصولاتی مانند چایی، آبمیوه ها، نوشیدنی های گازدار و دیگر محصولات غذایی استفاده می شوند.
اسید استیک
این ماده در فرآیند تولید سرکه و همچنین در تولید برخی از محصولات چیپس و سایر محصولات خشک به عنوان ماده نگهدارنده استفاده می شود.
پلی فنل ها
پلی فنل هایی مانند رزماری، ارده، شاه تره و… به عنوان مواد نگهدارنده در محصولات گوشتی، پنیر، نان و دیگر محصولات غذایی استفاده می شود.
مواد نگهدارنده شیمیایی در صنایع غذایی
مواد نگهدارنده شیمیایی در صنایع غذایی به عنوان موادی که به منظور جلوگیری از فاسد شدن، رشد باکتری، قارچ ها، میکروارگانیسم ها و همچنین بهبود ویژگی های نگهداری و عمر مفید محصولات غذایی استفاده می شوند.
در زیر نمونه هایی از مواد نگهدارنده شیمیایی و کاربردهای آن ها در صنایع غذایی آورده شده است.
نیتریت ها
این مواد برای جلوگیری از رشد باکتری ها، حفظ رنگ و طعم گوشت در محصولات گوشتی مانند سوسیس و کالباس استفاده می شوند.
بوتیل هیدروکسی آنیسول (BHA) و بوتیل هیدروکسی تولوئن (BHT)
این دو ماده برای جلوگیری از اکسیداسیون چربی ها و حفظ عمر مفید محصولات چربی دار مانند روغن های خوراکی، چربی های گیاهی و غیره استفاده می شوند.
پروپیونات کلسیم
این ماده برای جلوگیری از رشد باکتری ها در نان، کیک، شیرینی، پیتزا و سایر محصولات نانوایی به کار می رود.
سوربات پتاسیم
این ماده برای جلوگیری از رشد باکتری ها، قارچ ها و مخمرها در محصولات شیرینی، نان، چیپس، سس ها و سایر محصولات غذایی به کار می رود.
بنزوئات سدیم
این ماده برای جلوگیری از رشد باکتری ها و قارچ ها در محصولاتی مانند آبمیوه های غیرقابل فرآوری، سس ها، کنسروها و سایر محصولات غذایی به کار می رود.
کاربردهای مواد نگهدارنده
مواد نگهدارنده در صنایع غذایی برای جلوگیری از رشد باکتری ها، قارچ ها و میکروارگانیسم های دیگر در غذا و همچنین جلوگیری از فاسد شدن و تغییر در رنگ، بو و طعم غذا مورد استفاده قرار می گیرند.
این مواد نگهدارنده در برخی از محصولات غذایی از جمله گوشت، ماهی، نان، شیرینی، میوه، سبزیجات و… استفاده می شوند.
مزایا و معایب مواد نگهدارنده
استفاده از مواد نگهدارنده در صنایع غذایی مزایای زیادی دارد. از جمله این مزایا می توان به جلوگیری از رشد باکتری های خطرناک، کاهش هدر رفت غذا، افزایش مدت ماندگاری، بهبود کیفیت ظاهری، حفظ ارزش غذایی و همچنین جلوگیری از ابتلا به بیماری های ناشی از مصرف غذای فاسد اشاره کرد.
اما استفاده بیش از حد از این مواد می تواند منجر به بروز عوارض جانبی در برخی از افراد شود. عوارض احتمالی شامل حساسیت ها، مشکلات گوارشی، کمبود ویتامین ها و آسیب به کبد هستند.
بنابراین، استفاده از مواد نگهدارنده باید با دقت و در حد نیاز استفاده شود.
سخن آخر
در این مطلب به بررسی انواع مواد نگهدارنده، کاربردهای آن ها، مزایا و معایب آن ها و کاربرد اسید نیتریک در این صنعت، پرداختیم.
یکی از کاربردهای اسید نیتریک در صنایع غذایی، مبارزه با باکتری ها و قارچ های موجود در محصولات غذایی است که باعث کاهش رشد آن ها می شود.
شما می توانید برای خرید اسید نیتریک به شرکت بامداد پتروپارسان مراجعه کنید که با بیش از 10سال سابقه پیشرو در زمینه تولید و بازرگانی مواد شیمیایی و محصولات پتروشیمی، محصولاتی با کیفیت بالا را به شما عرضه می کند.
شرکت بامداد پتروپارسان در توزیع مواد اولیه صنایع رنگ، رزین، تینر، مواد اولیه صنایع شوینده، بهداشتی مواد اولیه گل حفاری و مواد شیمیایی محصولات پتروشیمی خدمات ارائه می دهد.
منبع: kttchemical
پتروپارسان
سوالات متداول
مواد نگهدارنده از چه چیزهایی ساخته شده اند؟
این مواد می توانند از مواد شیمیایی طبیعی مانند نمک یا الکل، یا از مواد شیمیایی مصنوعی مانند نیترات سدیم، بنزوات سدیم و پروپیونات ساخته شوند.
دلیل استفاده از نگهدارنده ها چیست؟
از این مواد به منظور حفظ تازگی و کند کردن یا جلوگیری از تغییر رنگ، طعم و بافت و به تاخیر انداختن ترش شدن مواد غذایی استفاده می کنند.
ویژگی های مواد نگهدارنده غذایی چیست؟
این مواد غیر سمی، کاملا محلول، اقتصادی و کاربردی هستند. بدون ایجاد طعم و مزه بد در غذاها خواص میکروبی را در گستره ی ph غذاها نشان می دهند.
